- АЗÆЛД
- Уынæры бардуаг, уддзæфы бардуаг Уахъæзы æфсымæр. Таурæгъмæ гæсгæ сæ мад амард, Азæлд дзурын дæр нæма зыдта, афтæ. Æмæ баззад йæ иунæг æнахъом хо Уахъæзы æвджид. Уый йын уыд хо æмæ мад дæр. Йæ хъомылад иууылдæр уыд уый бæрны. Уый йæм каст, рæвдыдта йæ, узæлыд ыл. Ахуыр æй кодта дзурын, къахдзæфтæ кæнын. Сæ кæрæдзийыл æрхъæцмæ нæ лæууыдысты. Цардысты æмæ рæзыдысты кæрæдзийы цинæй. Фæлæ сæ мады фæстæ сæ удæнцойдзинад бирæ нæ ахаста. Фыд ус æрхаста. Уый æгъатыр фыдсыл разынд æмæ сидзæрты æнæмæт, зæрдæрай цард фехæлдта, йæ мæрдты уæнгæл федта хо æмæ æфсымæрæй. Схуыст ныхас, рæхуыст йеддæмæ дзы иу рæвдыд ми нæ банкъардта Уахъæз. Сывæллон, дам, зæрдæ зоны – йæ иу фендæй дæр-иу скуыдта Азæлд. Æмæ уымæй ноджы карздæр кодта фыдыус.Уахъæз бонæй-бон тынгдæр мысын райдыдта йæ мады. Кæугæ-дзыназгæ-иу, Азæлд йæ хъæбысы, афтæмæй балæууыд хъæуы сæр уæлмæрды, йæ ингæны уæлхъус-иу бирæ фæбадт, йæ хъæстытæ йын-иу фæкодта. Иуахæмы та уæлмæрды кæуын æмæ дзыназынæй куы бафæллад, уæд йе 'фсымæры фарсмæ нæууыл æрфынæй. Азæлд ма уæд дæр дзурын нæ зыдта, æрмæст-иу фæзмæгау иугай ныхæстæ скодта. Зынтæй цыд къахыл дæр. Ныр дæр йæ хойы кæуынмæ Уахъæзæй раздæр æрфынæй нæууыл æмæ хъал дæр раздæр раци. Дыгъал-дыгъул кæнгæ слæууыд йæ къæхтыл æмæ уæлмæрды кæрон рындзмæ хъавгæ¬цудгæ цыдæй араст. Араст йе сæфты фæндагыл. Чи йæ баурома, йæ къух æм чи бадара, уый йæ иунæг хо, фæлæ ууыл куыдвæлладæй хуыссæг фæтых, йæ быны йæ скодта, æмæ йæхи дæр не 'мбары. Мад уа, æмæ ингæны къултæ куыд атона! Æндæр змæлæг нæй.Азæлд рындзмæ бахæццæ, иу чысыл фæцудыдта, æмæ дæ фыдгул – афтæ. Рындзæй асхъиудта æмæ дуры къуыбарау дæлдзинæгмæ фæтæхы. Кæцæйдæр ма хаугæ-хауын йæ хойы номимæ йæ кæуын сыхъуыст. Уахъæз йæ бынаты фесхъиудта, фехъал æмæ, йе 'фсымæры йæ фарсмæ куы нæ ауыдта, уæд хъæр кæцæй фехъуыст, уыцырдæм «Азæлд! Азæлд!» хъæргæнгæ фырадæргæйæ азгъордта. Хуыссæнхъæлдзæгæй йæ æрбайрох уæлмæрды кæроны рындз, æмæ дзы йе 'фсымæры фæдыл асхъиудта.Азæлд æмæ Уахъæзы агурæг хъæубæстæ фæфæдис сты, дæлдзинæгæй сæ схастой, фæмарой сыл кодтой, стæй сæ баныгæдтой сæ мады фæйнæфарс. Саби зæд у, – фæзæгъынц ирон адæм. Сæ хъысмæтыл Хуыцауы зæрдæ дæр фæрыст æмæ сын се 'взонг удтæ Мæрдты бæстæм нæ ауагъта. Ныууагъта сæ Зæххыл. Æмæ ма абон дæр иумæ Арвæй Зæххы æхсæн хæтынц. Систы уынæр æмæ уддзæфы бардуæгтæ. Азæлд ныр дæр ма дзурын нæ зоны æмæ фæзмæгау кæны алы уынæр дæр. Хъазы, худы, мах дæр йæ митыл цин кæнын кæны. Уахъæз ыл ныр дæр у иузæрдион, йæ хъæбысы йæ радав-бадав кæны хæхты, дæтты, быдырты сæрты, иумæ фæмидæг вæййынц хæхты цъассыты, лæгæтты, нарæг, къуындæг бынæтты, æмæ та уырдыгæй райхъуысы уынæры бардуаг Азæлды фæзмæгой хъæлæсы хъазт. Уахъæз æй рæвдауы, узæлы йыл. Йæ узæлд æнхъæвзы адæммæ дæр. Æнтæф бон ма Уахъæзы узæлдæй хуыздæр цы ис! Йæ андзæвд, йæ улæфт ын хуымæтæджы уддзæф нæ хонæм – нæ удты нын рæвдауы. Азæлд та нын фæзмы нæ ныхас æмæ нæ худын кæны нæхиуыл.
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.